شاپور محمدی طی گفت و گویی تشریح کرد؛ اولویتهای سکاندار بازار سرمایه در مسیر توسعه
نوشته شده توسط bbbbرئیس سازمان بورس اوراق بهادار در گفت و گو با برنامه «نگاه یک سیما» به بررسی وضعیت کنونی بازار سرمایه پرداخت و محورهای مورد توجه این بازار را تشریح کرد. افزایش شفافیت، لزوم گسترش عرضههای اولیه، تصویب مشوقهای جدید مالیاتی، ثبات بازار سرمایه در تکانههای اقتصادی با حضور ابزارهای متنوع، افزایش سطح اقدامات نظارتی و جلوگیری از تخلفات، اصلاح قوانین افشا و پذیرش، نقدشوندگی سهام عدالت، تلاش برای تعیین قیمت منطقی نرخ خوراک پتروشیمیها، عرضه نفت خام در بورس انرژی در آینده نزدیک و همچنین صیانت از حقوق سرمایه گذاران با شفافیت مستمر از جمله ۱۰ محور اصلی توضیحات سکاندار بورس بود.
دكتر شاپور محمدی در این گفت و گو به سرمایه گذاران توصیه کرد که در خرید و فروش های خود به عوامل بنیادین و عملکرد شرکتها توجه کنند. همچنین برای دستیابی به سود مطمئن و کاهش ریسک به تشکیل سبد بهینهای از سهام مختلف بپردازند. این در حالی است که در صحبتهای رئیس سازمان بورس جای خالی برخی موارد مشاهده می شد؛ تقویت سامانههای معاملاتی، حذف محدودیتها و کاهش زمان فرآیندهای اجرایی از جمله پروسه تامین مالی بنگاهها از بورس و همچنین افزایش سرمایه شرکتها و لزوم آغاز به کار موسسات رتبه بندی از جمله مواردی بود که به نظر می رسد به دلیل نبود وقت کافی فرصت توضیح درباره آنها وجود نداشت. اما در این میان برخی موارد باید در اولویت سیاستگذاری سکاندار بورس قرار گیرد؛ رفع محدودیتها از جمله حذف حجم مبنا و تغییر دامنه نوسان به دامنه نوسان پویا، توسعه عرضی بازار سرمایه با گسترش عرضههای اولیه، تسریع در فرآیندهای اجرایی برای شرکتها و همچنین بنگاههای خواستار تامین مالی از بورس و همچنین بحث اجبار شرکتهای فعال در بازار به افزایش میزان سهام شناور آزاد که ارتباط مستقیمی با افزایش نقدشوندگی بازار سهام دارد، از جمله مواردی است که باید در برنامه ریزی کوتاه مدت سازمان بورس قرار گیرد.
دكتر محمدی در ادامه به تحولات مثبت اخیر بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: بازار سرمایه از ابتدای سال ۹۶ تا كنون بازدهی بیش از ۶۰ درصدی را تجربه کرده است. ثبت بازدهی مزبور بیانگر آن است که این بخش اقتصادی طی ۱۶ ماه گذشته در مقایسه با سایر بازارها از رشد مناسبی برخوردار بوده و خوشبختانه سرمایه گذاران بورسی بازدهي قابل قبولی کسب کردهاند.
رشد بازار به ۳ دلیل
وي رشد بی سابقه بازار سرمایه را محصول ورود نقدینگی های جدید، سودآوری شرکتها و تغییرات نرخ ارز دانست و عنوان کرد: مهمترین دلیل رشد شاخص طي روزهای اخیر، حرکت نقدینگی سایر بازارها به بازار سرمایه بود. در حالی که محدودیتهای بازارهای رقیب ظرفیت جذب سرمایه گذاری آنها را کاهش داد؛ در نتیجه منابع جدیدی به بازار سرمایه وارد شد و اکنون شاهد ورود نقدینگی از سوی سرمایه گذاران حقیقی هستیم.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه افزایش حجم و ارزش معاملات در هر بخشی از اقتصاد به ویژه در بازار سرمایه به معنای ورود نقدینگی به آن است، ادامه داد: حجم معاملات بازار سرمایه طي چهار ماه ابتدایی سالجاری به بیش از ۵۰ درصد دورههای سالانه گذشته رسیده كه با این میزان افزایش می توان گفت حرکت و رشد بازار سرمایه حقیقی و محصول شرایط اقتصادی است و این روند از عملکرد مثبت بازار سرمایه حکایت می کند.
دكتر محمدی عامل دوم رشد شاخص را عملکرد و سودآوری شرکتها عنوان کرد و گفت: تغییرات نرخ ارز نیز سومین دلیل جهش مثبت شاخص است. از یکسو سودآوری شرکت های صادرات محور مانند معدنی ها و پتروشیمی ها و از سوی دیگر ارزش جایگزینی شرکتها تحت تاثیر تغییرات نرخ ارز با رشد همراه شد. به گفته دبیر شورایعالی بورس روند مثبت شاخص کل هم وزن و قیمت نشان می دهد. حرکت رو به رشد بازار سرمایه واقعی است؛ هر چند برخی مواقع شرکتهای بزرگ تاثیر بیشتری در رشد بازار سرمایه داشته اند اما این روند محصول عملکرد جمعی ناشران بورسی است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر تاثیر عوامل بنیادی در رشد بازار سرمایه ادامه داد: تغییر نرخ ارز، قیمت جهانی نفت و فلزات افزایش سودآوری شرکت های بورسی را رقم زده كه این موضوع به معنای رشد واقعی بازار سرمایه است. ممکن است روند سودآوری یک صنعت یا برخی شرکتها در مواقعی کند یا تسریع شود، اما کلیت بازار از رشد بسیار زیادی برخوردار شد.
نقش مهم شفافیت
دكتر محمدی در ادامه با اشاره به اینکه بازار سرمایه اکنون شفافیت بی سابقهای را تجربه می کند، عنوان کرد: نمودار آماری سنجش شفافیت بازار سرمایه نشان می دهد میزان شفافیت در این بخش مهم اقتصادی از سال ۹۳ تاکنون به صورت مستمر با روندی افزایشی همراه بوده است.
وی ادامه داد: سازمان بورس طی دو سال اخیر تلاش کرده از تخلفات جلوگیری و مدیرانی که قانون و اصول بازار سرمایه را رعایت نمیکنند، جریمه کند. رسیدگی به تخلف ناشران، هیات مدیره شرکتها و مدیران عامل آنها وظیفه سازمان بورس است. هر چند كه بسیاری از مدیران شرکتهای فعال در بازار سرمایه به درستی و صادقانه عمل می کنند، اما بعضا تخلفاتی نیز انجام می شود که سازمان بورس به جد آنها را پیگیری می کند. به گفته محمدی در حال حاضر حدود ۱۰میلیون کد سهامداری صادر شده و اگر صاحبان ۴۰ میلیون نفری سهام عدالت را به آن اضافه کنیم، ۵۰ میلیون نفر از جمعیت کشور با بازار سرمایه سر و کار دارند. این سرمایه گذاران حق و حقوقی دارند که صیانت از آن وظیفه و رسالت سازمان بورس است. بنابراین مدیرانی که بعضا تخلف کرده یا صورت های مالی را غیر شفاف و با تاخیر ارائه دهند، قطعا جریمه می شوند.
راهاندازی سامانه "سمتا"
دبیر شورایعالی بورس به راهاندازی سامانه "سمتا" اشاره کرد و گفت: سازمان بورس با هدف صیانت از حقوق سرمایه گذاران، سامانه "سمتا" را راهاندازی کرده است. هر سرمایه گذاری که احساس میکند حق وی به هر دلیلی نادیده گرفته شده، می تواند مشکل خود را از طریق این سامانه پیگیری کند. وی با اشاره به اینکه کمیته داوری بازار سرمایه نیز یکی از ابزارهای مهم رسیدگی به تخلفات است، ادامه داد: کمیته داوری همه اختلافات بین ارکان بازار سرمایه، نهادهای مالی، اشخاص، سرمایه گذاران و ناشران بورسی را رسیدگی می کند. پرونده تشکیل شده ابتدا در کمیته سازش مطرح و اگر نتیجه مطلوب حاصل نشد به نظام قضایی ارجاع می شود. نتیجه این موضوع نیز از ۶ ماه تا یکسال بعد اعلام خواهد شد. البته در نظام قضایی روند رسیدگی طولانی است و سازمان بورس در حال تدوین روش هایی برای کاهش زمان رسیدگی به تخلفات بازار سرمایه است.
اصلاح قوانین افشا و پذیرش
دكتر محمدی با بیان اینکه سازمان بورس با اصلاح قوانین افشا و پذیرش به دغدغه تاریخی سرمایه گذاران بازار سرمایه پایان داد، افزود: پیش از این نمادهای معاملاتی متعدد بعضا در دورههای یکساله، دو ساله یا بیشتر متوقف می شدند. در مقاطعی ۶۷ نماد متوقف داشتیم. دلیل این موضوع هم وجود برخی دستورالعمل ها و عدم ارسال اطلاعات بود. اکنون از ۶۷ نماد به ۱۰ نماد معاملاتی متوقف رسیدیم که این نمادهای متوقف مساله قضایی دارند و در حال حاضر سازمان بورس مشغول تدوین راهکاری برای حل مشکل نمادهای خاص است. وی ادامه داد: با اصلاح دستورالعمل ها، گزارش های تفسیری مدیریت جایگزین پیش بینی سود شد و مثلث های احتیاط کنار نام ناشرانی که در ارسال اطلاعات با مشکلی رو به رو هستند، درج می شود. این مثلث نشان می دهد شرکت اطلاعات شفافی ندارد و سرمایه گذاران باید در تصمیم خود احتیاط کنند. با این رویکرد دوره توقف طولانی نمادهای معاملاتی به پایان رسید و این مساله تاریخی برای همیشه حل شد و به واسطه آن شفافیت نیز در بازار سرمایه افزایش داشت.
اقدامات صورت گرفته برای سهام عدالت
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار به وضعیت فعلی سهام عدالت نیز اشاره کرد و گفت: با تلاش همکاران ما در سازمان خصوصی سازی سود سهام عدالت به حساب مشمولان واریز شد، اما این سهام هنوز قابلیت داد و ستد ندارد. ما در حال بررسی راهی برای نقدشوندگی و امکان داد و ستد سهام عدالت هستیم و به نظر می رسد با استفاده از ساز و کار صندوقهای سرمایه گذاری این سهام قابل معامله شود. دكتر محمدی در ادامه تاکید کرد: اما هنوز در خصوص داد و ستد سهام عدالت تصمیم گیری نشده و دولت و مجلس در حال پیگیری این موضوع هستند.
وی در خصوص ریسک سهام عدالت نیز توضیح داد: سهام ذاتا در همه کشورها می تواند سودده یا زیانده باشد، اما از آنجا که سهام عدالت از شرکت های متفاوتی تشکیل شده و شامل صنایع متفاوتی مي شود، ریسک آن اندک است. در واقع برای سهام تضمینی وجود ندارد و در نتیجه یک ورقه بدون ریسک نیست! اما تنوع بخشی یکی از راهکارهای کاهش ریسک سهام عدالت است.
تعیین منطقی نرخ خوراک پتروشیمی ها
دكتر محمدی در ادامه صنعت پتروشیمی را یکی از مهمترين ظرفیتهای اقتصاد ملی دانست و با اشاره به نرخ خوراک پتروشیمی ها گفت: صنعت پتروشیمی مزیت اقتصاد ایران است و علاوه بر تولید ملی افزایش اشتغال را هم رقم زده است. حمایت از این صنعت به معنای توسعه اقتصاد ملی است. سخنگوی سازمان بورس با بیان اینکه یکی از دغدغههای بازار سرمایه طی سال های اخیر موضوع قیمت خوراک پتروشیمیها بوده است، گفت: امیدواریم دولت و مجلس در خصوص قیمت گذاری خوراک پتروشیمی ها با نگاهی حمایتی عمل کنند. قیمت منطقی خوراک پتروشیمی ها در طولانی مدت درآمد ملی را افزایش می دهد. دبیر شورایعالی بورس با تاکید بر اینکه صنعت پتروشیمی تاکنون از دلار دولتی استفاده کرده، افزود: برای تداوم این روند و همچنین تعیین نرخ خوراک پتروشیمی ها با مجلس تعاملات لازم صورت گرفته و نمایندگان کمیسیون اقتصادی همواره با بازار سرمایه همراه بوده اند و پیشنهادهای خوبی نیز ارائه دادهاند. امیدواریم هر تصمیمی که گرفته می شود، نتایج مثبت اقتصادی به همراه داشته باشد.
ابزارهای ثبات بازار سرمایه
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به ابزارهای ثبات بازار سرمایه در تکانههای اقتصادی و همچنین مشوق های ورود نقدینگی به بورس اشاره کرد و گفت: فروش استقراضی و خرید اعتباری، اختیار خرید و فروش، بازار گردانی، صندوق تثبیت و صندوق سرمایه گذاری مشترک از مهمترین ابزارهای ثبات بازارهای سرمایه در تکانه های اقتصادی هستند.
وی ادامه داد: فرآیند تطبیق بازارها با تکانه های اقتصادی متفاوت است. در بازار سرمایه نیز برخی سهامداران پیشرو و برخی محتاط هستند و منتظر می شوند آثار تغییرات اقتصادی را در ترازنامه شرکت ها ببینند. در چنین شرایطی کشورهایی که از بازار سرمایه پیشرفته تری برخوردارند؛ از ابزارهایی همچون فروش استقراضی و خرید اعتباری، اختیار خرید و فروش و همچنین بازارگردانی استفاده میکنند؛ در نتیجه فرآیند تطبیق در آنها به سرعت انجام می شود. اما در کشور ما این ابزارها اخیرا به بازار سرمایه وارد شده و به حدی نیست که بتواند به سرعت انتظارات را برآورده کند. در بازار سرمایه ایران این مکانیزم ها هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است كه بايد در این زمینه فرهنگ سازی کرد و سطح سواد مالی جامعه را افزایش داد.
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: این ابزارها در کنار صندوق تثبیت و همچنین صندوق سرمایه گذاری مشترک نقدینگی را کنترل و فرآیند نقدشوندگی بازار سرمایه در تکانههای اقتصادی را تسهیل می کنند. به هرحال به جز فروش استقراضی سایر ابزارهای مورد اشاره در بازار سرمایه ایران قابل استفاده هستند.
تقویت بازار سرمایه با دو تصمیم مهم مالیاتی
دكتر محمدی در ادامه کاهش مالیات ها در داد و ستد سهام از نیم درصد به یک دهم درصد و همچنین مالیات صفر بر افزایش سرمایه را از مهمترین اقدامات مشوق بازار سرمایه طي چند روز گذشته دانست و گفت: قطعا این دو تصمیم اخیر ورود نقدینگی به بازار سرمایه را تسهیل می کند. وی ادامه داد: از سوی دیگر ۷۰ تا ۸۰ درصد داد و ستد بازارهای سرمایه پیشرفته بر اساس معاملات الگوریتمی یا پربسامد شکل می گیرد. در این روش معاملات به شکل اتوماتیک و بر اساس آستانه هشدار انجام می شود و در طول یک روز شاهد دهها و صدها معامله هستیم. البته ماليات زیاد مانع شکل گیری این نوع از داد و ستد بود و با این تصمیم قطعا معاملات الگوریتمی در بازار سرمایه کشور افزایش خواهد داشت كه این افزایش به رشد بازار سرمایه کمک می کند.
لزوم عرضههای اولیه
دبیر شورایعالی بورس عرضههای اولیه را مشوق دیگر ورود نقدینگی به بازار سرمایه دانست و گفت: به زودی دو پتروشیمی با عرضه اولیه به خانواده بازار سرمایه وارد می شوند.
عرضه نفت خام در آیندهای نزدیک
رئیس سازمان بورس در ادامه از عرضه نفت خام در بورس انرژی خبر داد و گفت: این اقدام تحول بسیار بزرگی در بازار سرمایه خواهد بود. ساز و کار عرضه نفت خام در بورس انرژی مهیا است و با وزارت نفت نیز هماهنگی های لازم انجام شده كه امیدواریم ظرف مدت کوتاهی فرآیند آن عملیاتی شود.
وی با تاکید بر اینکه بازار سرمایه کاملا رقابتی و شفاف است، گفت: همه افراد می توانند با دریافت کد سهامداری در داد و ستد نفت خام مشارکت کنند و هیچ محدودیتی برای آنها وجود ندارد. تنها مشکل فعلی حمل پذیری نفت خام است که برای آن نیز راهکاري پیش بینی شده است.
چند توصیه به سرمایه گذاران
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه سهام یک سپر تورمی است و به حفظ ارزش دارایی ها کمک می کند، به سرمایه گذاران بازار سرمایه توصیه کرد به عوامل بنیادین و عملکرد شرکت ها توجه کنند. وي با بيان اينكه بهترین روش برای کاهش ریسک بازار سرمایه تشکیل سبدی از سهام مختلف است و گفت: سرمایه گذاران تحت تاثیر شایعه و پیش بینیهای افراد سودجو با اهداف خاص تصمیم نگیرند.
راهاندازی ۵ سامانه مبتنی بر فناوری اطلاعات
بر اساس اين گزارش از ۱۸ ماه گذشته تاکنون تسهیل دسترسی اقشار مختلف جامعه به بازار سرمایه از طریق ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات در دستور کار سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفت و در این زمینه اقدامات متعددی نیز انجام شد. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این مطلب به راهاندازی سامانه کدال ۳۶۰ درجه اشاره کرد و گفت: درگاه ۳۶۰ درجه خدمات اطلاع رسانی را در کدال تکمیل و دسترسی جامع به اطلاعات ناشران را مهیا کرد.
دكتر محمدی افزود: کدال ۳۶۰ درجه اطلاعات پایهای ناشران و نهادهای مالی و همچنین اطلاعیه های منتشر شده را در دسترس فعالان بازار سرمایه قرار می دهد و شفافیت و سرعت در تصمیم گیری را افزایش داده است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار عملیاتی شدن سامانه هشدار به ناشران را یکی از اقدامات اخیر این سازمان دانست و گفت: سامانه هشدار مدیران که اخیرا عملیاتی شده به مدیران شرکتهای بورسی اعلام می کند، موعد ارائه صورتهای مالی آنها فرا رسیده و آنها باید گزارش های مالی را در کدال بارگذاری کنند.
بهنگام سازی سامانه معاملات بورس تهران و فرابورس
دبیر شورايعالی بورس بهنگام سازی هسته معاملات بورس تهران و فرابورس را اقدام دیگر سازمان بورس در مسیر بازار سرمایه الکترونیکی عنوان کرد و گفت: سال گذشته سامانه بورس تهران و در سالجاری نیز سامانه فرابورس بهنگام سازی شد كه اين اقدامات علاوه بر بهبود عملکرد سامانه های بورس تهران و فرابورس؛ پایداری سیستم ها را نيز به همراه داشت.
به گفته محمدی راهاندازی سامانه رصد نیز کمک کرد تا زمان انجام خدمات سازمان بورس و اوراق بهادار به مراجعان کاهش پیدا کند و خدمات در کوتاه ترین زمان به فعالان بازار سرمایه ارائه شود.
اعلام زمان فرآیند افزایش سرمایه لحظه به لحظه
رئیس سازمان بورس به راهاندازی سامانه پیامکی با موضوع اعلام زمان فرآیند افزایش سرمایه اشاره کرد و گفت: این سامانه با ارسال پیامک به شرکت هایی که تقاضای افزایش سرمایه کردهاند، اعلام می کند که درخواست آنها در چه مرحله ای قرار دارد و تا پایان تکمیل فرآیند صدور مجوز افزایش سرمایه چه زمانی باقیمانده است.
سخنگوی سازمان بورس با تاکید بر اینکه افزایش کارآمدی در بازار سرمایه در دستور کار سازمان بورس قرار دارد، ابراز امیدواری کرد: با توسعه فضای فناوری اطلاعات در بازار سرمایه فرآیندهای عملیاتی کوتاه تر، دسترسی به اطلاعات تسهیل و داد ستد تسریع شود. رئیس سازمان بورس افزود: توسعه فناوری اطلاعات افزایش شفافیت را به همراه دارد و از رانت و فساد جلوگیری می کند.