* جناب آقای سلطانی نژاد؛ جنابعالی روند معاملات آتی سکه طلا در بورس کالا طی چهار ماهه امسال را چگونه ارزیابی می کنید و نسبت به مدت مشابه سال قبل به چه صورت است؟
در خصوص قراردادهای آتی سکه باید بگویم که طی 4 ماهه فعالیت بورس کالای ایران در سالجاری؛ جمعاً 2 میلیون و 915 هزار و 107 تن انواع قراردادهای آتی (شامل سکه طلا، زیره سبز و کنجاله سویا) به ارزش 619 تریلیون و 624 میلیارد و 339 میلیون و 70 هزار ریال معامله شد. ارزش معاملات این قراردادها نسبت به مدت مشابه سال گذشته 637 درصد رشد داشته و حجم این قراردادها نیز با رشد چشمگیر 371 درصدی روبرو بوده است.
* به نظر جنابعالی روند قیمت سکه آتی در بورس کالا طی سال گذشته و سالجاری چگونه بوده است؟
طی سال ۹۶ بیش از ۴ میلیون و ۲۴۶ هزار قرارداد آتی به ارزش ۶۵۷ هزار میلیارد ریال منعقد شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۳۳ درصدی حجم و ۶۹ درصدی ارزش رو به رو شده است. قراردادهای اختیار معامله نیز در حالی نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۴ درصدی ارزش را به ثبت رسانده است که در این مدت ۴۱ هزار و ۷۷۱ قرارداد به ارزش ۵۲۳  میلیارد و ۶۶۲ میلیون ریال معامله شد. (4 ماهه امسال نیز به صورت اکسل ارائه شد)
* به نظر جنابعالی دلایل استقبال سرمایه گذاران از بازار آتی سکه طلا چیست؟
یکی از دلایل مهم استقبال از بازار آتی سکه این است که سرمایه‌گذاران با استفاده از معاملات قرارداد آتی از قرار گرفتن دارایی‌های خود در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری می کنند. از طرفی هم امکان فروش استقراضی دارایی موجب شده سرمایه‌گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد و نیاز به مالک بودن آن کالا یا دارایی معین نداشته باشد؛ بنابراین با عمل پیش فروش می‌تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل آن را از بازار فیزیکی تهیه کند. همچنین آتی سکه اهرم مالی مهمی برای سرمایه گذار محسوب می شود؛ به طوری که سرمایه گذار با یک سپرده اولیه می‌تواند معادل ارزش دارایی را کنترل کند.
* با توجه به طرح برخی انتقادها در خصوص تاثیر بازار آتی سکه طلا بر بازار نقدی آن، نظر شما در این خصوص چیست و معاملات آتی سکه چه تاثیری بر معاملات نقدی آن دارد؟
به طور کلی در تمام بازارهای مالی دنیا، قراردادهای آتی و بازارهای مشتقه ضربه گیر و نوسان گیر بازارهای نقدی هستند؛ چراکه در بازارهای آتی عموم معاملات منجر به تحویل کالا نمی شود و بازارهای مشتقه کمک می کنند بسیاری از نوسانات بازار نقدی خنثی شده و مانع از ورود سفته بازان به بازار نقدی می شود؛ در نتیجه بازار آتی باعث کاهش التهاب در بازار نقدی سکه خواهد شد. بنابراین با توسعه و به کارگیری بازارهای آتی می توان ریسک بازارهای نقدی را پوشش داد تا افراد سفته باز به جای اینکه در بازارهای غیررسمی سرمایه گذاری کنند، در بازار متشکل و شفافی مثل بازار معاملات آتی در بورس کالا خرید و فروش کنند.
* با توجه به التهابات و نوسانات شدید در بازار سکه برای جلوگیری از ادامه نوسانات چه تدابیری اندیشیده شده است؟
در حقیقت با تقویت بازارهای آتی رسمی از هرج و مرج بازار نقدی می توان جلوگیری کرد. بنابراین توسعه ابزارهای مالی، ریسک سرمایه گذاری در بازارهای نقدی را کاهش می‌دهد و مانع از ورود تقاضاهای سفته بازی به بخش واقعی بازارها می‌شود؛ لذا باید ابزارهای مالی را آنقدر گسترش داده و متنوع کنیم تا نیاز همه سرمایه گذاران در بازارهای مالی برآورده شود و به بخش فیزیکی و واقعی اقتصاد لطمه ای وارد نشود.
مدیرعامل بورس کالای ایران در خصوص اینکه آیا زیرساخت‌های لازم در بورس کالا برای معاملات ارز یا سکه نقدی وجود دارد، گفت: ما برای هر نوع عملیاتی برای معاملات ارز و سکه آمادگی داریم.
دکتر سلطانی نژاد در واکنش به این موضوع که در برخی محافل از اثرگذاری بازار آتی سکه طلا بر روی بازار نقدی صحبت می‌شود، آیا چنین مسئله‌ای صحت دارد، خاطرنشان کرد: در همه جای دنیا معمولا بازار آتی سکه طلا ضربه‌گیر بازار نقدی سکه است؛ بنابراین این مسئله که بازار نقدی دنباله ‌رو بازار آتی سکه طلاست، مردود است.
مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به اینکه تغییراتی در معاملات بازار آتی سکه طلا به منظور ایجاد تعادل انجام شده است، گفت: در بازار آتی به دلیل عدم تحویل ۹۵ درصد قراردادهای سکه نمی‌توان از اثرگذاری معاملات آتی بر بازار نقد صحبت کرد.
مدیرعامل بورس کالا معتقد است: این ادعا که معاملات آتی سکه بورس کالا باعث افزایش قیمت سکه و خط ‌دهی به بازار نقد شده است، نه از لحاظ نظری و نه عملی درست نیست. وی افزود: ساعت کار بازار آتی سکه در ایران پس از بازگشایی بازار نقد است، بنابراین نمی‌تواند بر بازار نقد تاثیر‌گذار باشد. مدیرعامل بورس کالا ادامه داد: مجموع فعالان بازار آتی بیش از ۲۴ هزار نفر است که موقعیت‌های محدود خرید یا فروش می‌گذارند؛ اما شمار زیادی از افراد در بازار نقد سکه فعالیت داشته و سکه معامله می‌کنند. دکتر سلطانی‌نژاد بازار آتی و نقد سکه را به دریاچه و دریا تشبیه و اضافه کرد: مشخص است که بازار نقد بزرگ‌ تر است و بر بازار آتی تاثیر می‌گذارد؛ نه برعکس.
به گفته وی بخش قابل توجهی از افرادی که دنبال سفته ‌بازی‌ هستند؛ در بازار آتی فعالیت می‌کنند که باعث می‌شود وارد بازار نقد نشوند.
دکتر سلطانی ‌نژاد در ارتباط با اینکه دلیل عدم عرضه ارز دولتی در بازار سرمایه از سوی مسئولان اقتصادی چه بود، اظهار داشت: براساس این طرح قرار بود گواهی صادرات ارزی در بورس اوراق بهادار تهران مورد معامله قرار گیرد که این امر به سامانه نیما منتقل شد؛ اما در جریان جزئیات بیشتر آن نیستم.##