نظام‌های سلامت جهان باید برنامه‌های خود را به شکلی سازماندهی کنند که خدمات ضروری سلامت با کیفیت مناسب و با بیشترین پوشش بیمه‌ای برای بخش بزرگی از جمعیت یا همه جمعیت کشور فراهم باشد و این حفاظت مالی در کنار پوشش جمعیت و خدمات، عدالت در دسترسی به خدمات سلامت را تضمین می‌کند.

به گزارش بورس و بانک و به نقل از پایگاه خبری وزارت بهداشت ؛ راهبرد مراقبت‌های اولیه سلامت از سوی سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۷۸ کمک قابل توجهی به کشورها کرد تا بتوانند تلاش‌های خود را جهت تدوین برنامه‌های ملی، سازماندهی کنند. این تلاش‌ها اگرچه بهبود وضعیت کلی سلامت را به دنبال داشت، اما پیشرفت در وضعیت سلامت نسبی بود و هدف سلامت برای همه به صورت کامل محقق نشد. در نتیجه سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۰ مفهوم تقویت نظام سلامت را به کشورها معرفی و بر ضرورت آن برای دستیابی به اهداف نظام سلامت تاکید کرد.

در سال ۲۰۰۵ و سپس ۲۰۰۸ میلادی، پوشش همگانی سلامت توسط سازمان جهانی بهداشت به عنوان آنچه کشورها باید در تقویت نظام سلامت خود جهت تامین سلامت برای همه و عدالت در سلامت، سرلوحه کار قرار بدهند، پیشنهاد شد. بر اساس تعریف‌های سازمان جهانی بهداشت، پوشش همگانی سلامت یعنی این‌که آحاد مردم به مداخلات ایمن و با کیفیت اصلی سلامت به شکلی دسترسی داشته باشند که در پرداخت مالی دچار سختی نشوند.

با توجه به تعریف سازمان جهانی بهداشت، پوشش همگانی سلامت به این معنی است که همه مردم، خدمات سلامت مورد نیاز خود را دریافت کنند. این موارد شامل خدمات سلامت عمومی با هدف ارتقای سلامت مانند کمپین‌های مبارزه با مصرف دخانیات یا مالیات بر دخانیات، خدمات پیشگیری مانند واکسیناسیون، خدمات درمانی، مراقبت‌های توانبخشی و طب تسکینی است. این خدمات باید با بهترین کیفیت و ایمنی و به شکلی ارائه شوند که افراد با دریافت خدمات از نظر مالی دچار سختی نشده و به عبارتی، هزینه‌های سلامت برای آنها کمرشکن نباشد.

این تعریف به خوبی نشان می‌دهد آنچه از پوشش همگانی سلامت مورد انتظار است، در سه جزء پوشش جمعیت، پوشش خدمات سلامت و پوشش هزینه‌های سلامت خلاصه می‌شود.

یکی از موارد مهم در پوشش همگانی سلامت، نظام بیمه سلامت مناسب است. در واقع باید نظام بیمه‌ای داشته باشیم که بیشترین میزان انباشت خطر را داشته و امکان پرداخت بر حسب توان و دریافت خدمات بر اساس نیاز را فراهم کند.

با توجه به تجربه‌ای که بسیاری از کشورها، حتی در گروه‌های درآمدی متوسط، در پوشش صد درصدی جمعیت دارند، این دیدگاه که تحقق کامل این بخش پوشش همگانی امکان پذیر نیست، رد می‌شود.

بخش پوشش هزینه‌های سلامت به شدت مورد توجه کشورها برای تنظیم برنامه‌های اصلاحی نظام سلامت است. البته مداخلات مورد نیاز برای پیشرفت این بخش، بیشتر به اصلاح نظام تامین مالی، به ویژه در دو بخش جمع آوری درآمد و خرید خدمات با هدف کاهش سهم پرداخت مستقیم از جیب مردم برای خدمات سلامت می‌پردازد. ولی بعید است بدون انجام مداخلاتی در زمینه بهبود حاکمیت نظام سلامت و ساماندهی نظام ارائه خدمات سلامت بتوان زمینه را برای پیشرفت بیشتر در این بخش فراهم کرد.

پوشش همگانی سلامت نه تنها نوع خدمات را تحت پوشش قرار می‌دهد، بلکه به چگونگی تامین مالی، مدیریت ارائه خدمات نیز می‌پردازد. مردم هنگام ابتلا به بیماری‌های غیرمنتظره ناچار می‌شوند که از پس انداز زندگی خود استفاده کنند یا دارایی خود را برای هزینه بیماری بفروشند.

مراقبت‌های بهداشتی اولیه قوی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار بهداشتی یا SDG و پوشش همگانی سلامت ضروری است. سرمایه گذاری در کیفیت مراقبت‌های بهداشتی اولیه، پایه‌ای برای دستیابی به UHC در سراسر جهان است. همان طور، پوشش همگانی سلامت یعنی همه افراد و جوامع در هر زمان و مکان به خدمات بهداشتی با کیفیت که به آن نیاز دارند، بدون هیچ تبعیضی دسترسی داشته باشند.

 پوشش همگانی سلامت شامل طیف گسترده‌ای از خدمات مورد نیاز در طول زندگی شامل ارتقای سلامت تا پیشگیری، درمان، توانبخشی و مراقبت تسکینی است. مراقبت‌های اولیه بهداشتی کارآمدترین و موثرترین راه برای رسیدن به پوشش همگانی سلامت در جهان است. زیرا این مراقبت‌ها یک رویکرد جامع به سلامت و رفاه است که بر نیازها و ترجیح افراد، خانواده‌ها و جوامع تمرکز داشته و بر جنبه‌های جامع و مرتبط با سلامت جسمی، روحی و اجتماعی تاکید دارد.

مراقبت‌های اولیه بهداشتی در قلب خود، مراقبت از مردم را دارد و به سادگی درمان بیماری‌ها یا شرایط خاص نیست. یعنی شامل طیف وسیعی از خدمات، شامل پیشگیری تا مدیریت شرایط مزمن و مراقبت‌های پرخطر است. همچنین شامل عوامل کلیدی مورد نیاز برای بهبود امنیت سلامت و جلوگیری از تهدیدات بهداشتی مانند بیماری‌های همه گیر و مقاومت ضد میکروبی است. مراقبت‌های اولیه بهداشتی به عدالت اجتماعی و به رسمیت شناختن حقوق اساسی در بالاترین سطح قابل قبول سلامت اشاره دارد.

دست یابی به پوشش همگانی سلامت یکی از اهداف کلیدی برنامه توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ محسوب می‌شود. کشورهایی که پوشش همگانی سلامت را سرلوحه کار خود قرار دادند، پیشرفت بیشتری در دیگر اهداف مرتبط با سلامت با حتی سایر اهداف خواهند داشت.

نکته این‌که پوشش همگانی سلامت به معنی پوشش رایگان برای تمام مداخلات بهداشتی ممکن نیست، زیرا هیچ کشوری نمی‌تواند تمام خدمات را به صورت رایگان و به طور پایدار ارائه دهد. پوشش همگانی سلامت فقط در زمینه تامین مالی سلامت نیست و تمام اجزای سیستم بهداشتی شامل ارائه خدمات بهداشتی، نیروی کار بهداشت، تسهیلات بهداشتی و شبکه‌های ارتباطی، فناوری‌ها و قانون را در بر می‌گیرد.