*جناب آقای دکتر قالیباف؛ نقش بازار سرمایه در اقتصاد کشور را چگونه ارزیابی است؟
بازار سرمایه به عنوان یکی از شریان‌های مهم تسهیل کسب و کار در اقتصاد کشور محسوب می‌شود که با جذب منابع مالی و انتقال آن به بخش‌های مولد؛ زمینه‌ساز تسریع در رشد اقتصاد می‌شود. این بازار ضمن تأمین نیازهای مالی بخش‌های خصوصی و دولتی طی سال‌های اخیر با معرفی انواع ابزارهای مالی؛ بستری مناسب برای سرمایه گذاری طیف گسترده‌ای از عموم مردم با سلیقه‌ها و انگیزه‌های متفاوت را فراهم کرده است. در مجموع می‌توان گفت بازار سرمایه به عنوان یکی از پیشران‌های اصلی اقتصاد کشور مطرح است که با به جریان انداختن منابع مالی بین بخش‌های اقتصادی، موجب دسترسی آسان بخش‌های مورد نیاز به منابع مالی و همچنین تسهیل سرمایه‌گذاری مستقیم مردم در بخش‌های واقعی اقتصاد می‌شود.
بررسی تجربیات جهانی بیانگر این مطلب است که سهم بازار سرمایه در رشد اقتصادی در طول مسیر توسعه اقتصادی کشورها فزاینده بوده است. به عبارت دیگر سهم این بازار در اقتصادهای نوظهور بیشتر از اقتصادهای در حال توسعه بوده و متعاقباً سهم آن در اقتصادهای توسعه یافته نیز بیشتر از اقتصادهای نوظهور بوده است.
در همین راستا بازار سرمایه ایران نیز طی سال‌های اخیر با معرفی ابزارهای جدید و همچنین پذیرش تعداد زیادی از شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های دولتی مشمول اصل 44 قانون اساسی توسعه قابل توجهی داشته است؛ با این وجود ظرفیت توسعه بيشتر را نیز دارد.
*به نظر شما  سهم بازار سرمایه در تامین مالی اقتصاد به چه میزان است؟
آمارهای موجود طی سال‌های اخیر بر نقش برجسته بازار سرمایه در توسعه مالی و همچنین تامین مالی اقتصاد کشور تاکید دارد. بررسی ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 91 تا 95 بیانگر رشد 100 درصدی ارزش جاری است. در این دوره ارزش بازار از 7/170 هزار میلیارد تومان در سال 91 به بیش از 340 هزار میلیارد تومان در سال 95 رسید. بررسی آمار سال‌های اخیر تأمین مالی بیانگر این است که میزان تأمین مالی از بازار سرمایه طی 10 سال گذشته بیش از 12 برابر افزایش یافته است؛ به گونه‌ای که از 42 هزار میلیارد ریال در سال 86 به بیش از 522 هزار میلیارد ریال در سال 95 افزایش یافته است.
علاوه بر افزایش قابل توجه حجم تأمین مالی از بازار سرمایه، سهم بازار سرمایه از تأمین مالی کل کشور نیز رشد محسوسی داشته است. سهم بازار سرمایه در تشکیل سرمایه ثابت کل کشور (سرمایه‌گذاری کل اقتصادی) طی دوره مورد مطالعه از 6 درصد در سال 86 با رشد بیش از 3 برابری به بیش از 19 درصد در پایان سال 95 افزایش یافته است. تأمین مالی از بازار سرمایه به ‌طور معمول از سه کانال افزایش سرمایه، عرضه اولیه و انتشار انواع ابزارهای تأمین مالی صورت می‌گیرد.
*از نظر شما بیشترین ارقام تامین مالی در بازار سرمایه در چه بخش هایی بوده است؟
انتشار انواع ابزارهای تأمین مالی، افزایش سرمایه و عرضه اولیه به ترتیب بالاترین ارقام تأمین مالی در بازار سرمایه را در پایان سال 95 به خود اختصاص داده‌اند.  با این ‌وجود تأمین مالی از طریق افزایش سرمایه در سال‌های 92 تا 94 بیش از دو تا سه برابر سال 91 بود. در سال 95 میزان افزایش سرمایه شرکت‌ها با کاهش همراه بوده است. علیرغم افزایش محسوس تأمین مالی از طریق افزایش سرمایه در سال‌های اخیر، سهم این روش از حدود 85 درصد در سال‌های 91 تا 94 به 66 درصد و در سال94 به 43 درصد در سال 95 کاهش یافت که مهمترین دلیل کاهش سهم این روش، افزایش قابل توجه انتشار ابزارهای تأمین مالی در دو سال پایانی مورد مطالعه می‌باشد.
طی این دوره عرضه اولیه سهام از 5/3 هزار میلیارد ریال با رشد بیش از 6 برابری به 9/21 هزار میلیارد ریال در سال 92 افزایش یافت. اما در سال 93 مجدداً به رقم نزدیک سال 91 بازگشت و در سال 94 نزدیک به سه برابر افزایش یافت. تأمین مالی از این کانال در سال 95 حدود 6/3 هزار میلیارد ریال بود.
تأمین مالی از کانال ابزارهای تأمین مالی با رشد حدود 18 برابری از 17هزار میلیارد ریال در سال 91 به بیش از 292 هزار میلیارد ریال در سال 95 بالغ گشته است. همچنین سهم انتشار انواع ابزارهای تأمین مالی از کل تأمین مالی بازار سرمایه از 13 درصد در سال 91 به 56 درصد در سال 95 افزایش یافته است. در میان ابزارهای تأمین مالی، اسناد خزانه اسلامی بیشترین سهم این گروه را به خود اختصاص داده است. ارزش ریالی انتشار اسناد خزانه اسلامی (شامل اخزا، سخا و سخاب) طی سال‌های ۹۳، ۹۴ و ۹۵ به ترتیب برابر با 10 هزار میلیارد ریال، 50 هزار میلیارد ریال و 243 هزار میلیارد ریال است که ارزش اوراق منتشره در سال 95 نسبت به سال ۹۳ بیش از ۲۴ برابر افزایش داشته که این بیانگر توسعه بازار بدهی در کشور است. با این وجود این بازار نیز همانند بازار سهام، ظرفیت قابل توجهی برای رشد دارد؛ چراکه  در کشورهای توسعه‌یافته (نظیر آمریکا، چین، ژاپن، آلمان و ...) ارزش بازار بدهی بعضا بیش از بازار سهام است.
*چشم انداز بازار سرمایه در دولت جدید را چگونه ارزیابی می¬کنید؟
با توجه به قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقاء نظام مالی کشور در راستای اقتصاد مقاومتی ضمن ارتقاء جایگاه بخش خصوصی و افزایش سطح رقابت، شرایط لازم برای بهبود فضای کسب و کار فراهم است و بازار سرمایه به عنوان بازاری شفاف و نقدشونده می تواند نقش اساسی در تامین مالی بخش خصوصی و دولت داشته باشد.
از سوی دیگر به نظر می¬رسد با بهبود روابط خارجی و ارتقاء تعاملات بین المللی، کاهش نرخ سود بانکی، تثبیت نرخ ارز، افزایش تقاضا و رونق اقتصادی در سطح جهانی با خروج از وضعیت رکود؛ آینده پیش روی بازار سرمایه روشن خواهد بود.
*مهمترین اهداف دولت در بخش اقتصاد اجرای کامل اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال، جذب سرمایه های خارجی و اجرای سیاست¬های کلی اصل 44 است. برای تحقق این اهداف چه پیشنهاداتی دارید؟
همانطور که می¬دانید بازار سرمایه مکانی است که می¬تواند به جذب سرمایه¬ها و نقدینگی سرگردان و اختصاص آن به تولید داخلی کمک کند. یکی از مشکلات بنگاه¬های اقتصادی تامین مالی ارزان و مدیریت هزینه آن است؛ لذا باید با حرکت نقدینگی به سمت بازار سرمایه و جذب منابع به سمت بنگاه¬ها کمک شود که نتیجه آن قطعا کمک به رشد و شکوفایی اقتصاد خواهد بود. بازار سرمایه بهترین مکانی است که قادر خواهد بود نقدینگی زیاد با هر میزان را جذب کند و از این طریق به توسعه و رشد تولیدات اقتصادی کمک کند. البته در جهت تحقق این هدف بهبود و تسهیل قوانین و مقررات و وضع قوانین بلندمدت که چشم انداز آتی را برای سرمایه¬گذاران داخلی و خارجی قابل پیش بینی ¬کند، لازم و ضروری به نظر می¬رسد. پس می¬توان با کمک به توسعه بازار سرمایه، تامین مالی ارزان قیمت بنگاه¬ها، جذب نقدینگی و حرکت آن به سمت تولید داخلی موجب رونق اقتصادی و افزایش سطح اشتغال شد.
معصومه صالحي