در همین خصوص کیوان شیخی رئیس مرکز آمار و اطلاعات شرکت بورس و اوراق بهادار تهران در خصوص اوضاع این روزهای بازار بورس و وضعیت شاخصها چنین می گوید:
*دلیل تداوم رشد شاخصها طی مدت اخیر چه عواملی بوده و وضعیت بازار بورس را چگونه ارزیابی میکنید؟
شرکتهای بورسی طی ۹ ماهه اخیر توانسته اند پیش بینیهای خود را در دورههای مختلف تعدیل دهند و رشد شاخص به فعالیت عملیاتی این شرکتها بازمی گردد. با توجه به اینکه در بازارهای جهانی فلزات اساسی و قیمت نفت که یکی از فاکتورهای تأثیرگذار در اقتصاد ملی است، روند صعودی داشته و با افزایش ۷۰ تا ۸۰ درصدی رو به رو بوده اند؛ این روند در قیمت برخی از کالاهای داخلی نیز تأثیرگذار بوده است. طبیعتاً این افزایش قیمت در PS شرکتهای بورسی قرار گرفته و آن را تحت تاثیر قرار میدهد.
*به نظر شما نرخ دلار چه تاثیری در روند شاخصها داشته است؟
رشد شاخص ها در مدت اخیر حبابی نیست؛ بلکه کاهش سود سپرده ها و افزایش جهشی نرخ دلار در روند افزایشی شاخص ها بسیار تاثیرگذار بوده است.
در این میان به دلیل اینکه شرکتهای بورسی از افزایش قیمت یا کاهش قیمت دلار تاثیرپذیر هستند، اخیرا جهش قیمت دلار بر روی محصولاتی که وارد و صادر میشوند تأثیر بسزایی داشته است؛ به طوریکه قیمت دلار بر روی درآمد شرکتهای بورسی که صادرات و واردات انجام میدهند تأثیرگذار بوده و میتوان گفت که این امر باعث سوددهی دو برابری شرکتهای بورسی شده و این موضوع بر روی قیمت تمام شده در شرکتها تأثیرگذار است.
*رشد شاخصها چه تاثیری در بازارهای مالی موازی میگذارد؟
افزایش سوددهی درشرکتهای بورسی باعث خوش بینی سهامداران در کنار رکود دیگر بازارهای مالی میشود. مثلا مؤسسات پولی و اعتباری اغلب با مشکلات مالی رو به رو هستند و در پرداخت سودسپردهها با مشکلاتی مواجه می شوند. این موضوع باعث شده که سرمایه گذاری بدون ریسک برای سرمایه گذاران مفهوم خطرناکی باشد و سرمایه گذاران راغب نیستند بدون ریسک در نهادهای مالی سرمایه گذاری کنند که در این میان سرمایه خود را وارد بازار سرمایه و بازار طلا وسکه میکنند.
از طرفی بازار سرمایه با تنوع بالایی رو به رو است که سرمایه گذاران با توجه به علاقه خود به بازارهای مالی میتوانند نوع سرمایه گذاری خود را مشخص کنند. مجموعه این شرایط باعث شده نقدینگی طی روزها و هفته های اخیر به بازار سرمایه سوق داده شود و این موضوع فراگیر شود. بازار سرمایه ابزارهای مختلفی برای جذب سرمایه گذاران در اختیار دارد؛ این در حالی است که بانکها تنها با سود ثابت سپردهها مردم را جذب میکنند یا بازار طلا و سکه تنها فاکتور فروش سکه است که مشتریان را به سوی بازار میکشاند. در بازار ارز نیز تنها خرید ارز است که برای مشتریان تنوع بالایی دارد که این خلأ از طریق بازار سرمایه جبران شده است. در این میان برخی به صنعت نفت و سرمایه گذاری در این بخش علاقه دارند، برخی به حمل و نقل، برخی به خودرو و برخی وارد بازار قطعات جانبی میشوند.
*چرا برخی کارشناسان رشد شاخص ها را طی هفته های اخیر حبابی میدانند؟
رشد حبابی در بازار سرمایه اتفاق نیفتاده و دلیل آن کاملا منطقی است. این افزایش قیمت ناشی از عملکرد شرکتهایی است که از قیمتهای جهانی تاثیرپذیر هستند. همچنین با توجه به اینکه بیش از ۵۰ درصد شرکتهای بورسی از بازارهای جهانی تاثیرپذیرند شاهد رشد جهشی و رکوردزنی شاخصها بودهایم. از طرفی دیگر چون شرکتهای موازی مالی بورس حرفی برای گفتن ندارند و با افت و خیز شدیدی رو به رو هستند؛ از این رو بازار سرمایه همچنان جلب توجه میکند.
*آیا رشد شاخص ها در بورس میتواند اثر تورمی در بازار داشته باشد یاخیر؟
رشد در بازارهای مالی ممکن است با اثر تورمی همراه شود، اما رشد شاخص بورس در کنار کمک به تولید و اشتغال هیچ اثر تورمی نخواهد داشت. به طور مثال رشد دلار در بازار آزاد باعث کاهش ارزش پول ملی میشود، اما رشد شاخص بورس به طور ۱۰۰ درصد به تولید کمک خواهد کرد.
*کاهش سود بانکی در روند معاملات بازار سرمایه چه تأثیری گذاشته است؟
کاهش سود بانکی یکی از مهمترین عواملی بود که باعث شد نقدینگی به سمت بازار سرمایه کشیده شود و از طرفی دیگر ریسک عدم وصول سپردههای مردم در بانکها زیاد شده بود. به همین دلیل بیشترین سرمایه در بازار بورس متمرکز شد. در این میان از طریق کاهش سود بانکی بسیاری از شرکتها توانستند بهای تمام شده خود را کاهش دهند و کاهش در بهای تمام شده تولیدات کاهش بهای کلی تولید را باعث میشود و در افزایش سودآوری شرکتها نیز تأثیرگذار بوده است. به طوریکه باعث خوش بینی سرمایه گذاران و در نتیجه باعث جذب نقدینگی در بازار سرمایه میشود، اما شرایط داخلی فعلا مهیا نیست. به طوری که در حال حاضر در یک رکود نسبی قرار داریم که ناشی از این است که افرادی که پول درشت در بانکها سپرده گذاری کردند؛ هنوز طبق قرارداد در بانکها متمرکز شده و اگر این پولها نیز به سمت بازار سرمایه کشیده شود، شاهد رشد قابل توجه شاخصها خواهیم بود.
*آیا پولهای درشت بانکها شانسی برای رسیدن به بازار سرمایه دارند یا خیر؟
قطعاً با تمام شدن قرارداد سپردهها، نقدینگی وارد بازار سرمایه میشود؛ چراکه در شرایط فعلی اقتصاد بازارهای مالی موازی با افت و خیز و ریسک بالایی همراه است. ضمن اینکه مردم بازار سرمایه را در اولویت خود قرار خواهند داد.
*در حال حاضر وضعیت نقدینگی در بازار را چطور ارزیابی میکنید؟
متاسفانه نقدینگی در بازار به طور افسار گسیخته ای در حال افزایش است و این افزایش ناشی از افزایش بدهی و تسویه آن ایجاد میشود که باید جلوی آن گرفته شود و درصورتی که ناشی از تولید و ایجاد زیربناهای اقتصادی باشد؛ این افزایش نقدینگی مهار شده خواهد بود و به نفع کشور است.
*افزایش نقدینگی ناشی از رشد بدهیها چه پیامدی خواهد داشت؟
افزایش نقدینگی که مهار نشده باشد، باعث ایجاد تورمی خواهد شد که دولت مدتی است آن را مهار کرده است و کاهش نرخ سود سپردهها در این زمینه راهگشا خواهد بود و با هدایت نقدینگی به سمت تولید، تورم کنترل می شود.