09 ارديبهشت 1403
RSSFacebookTwitterLinkedinDiggYahooDelicious
دوشنبه, 28 خرداد 1397 ساعت 11:00

کاهش نرخ سود سپرده های ریالی موجب افزایش حجم نقدینگی و سرگردانی آن شد

نوشته شده توسط 

314955 658 باا عملیاتی شدن تصمیم کاهش نرخ سود سپرده های ریالی توسط بانک ها و همچنین مشکلات بوجود آمده برای برخی از سپرده گذاران موسسات مالی، کاهش تمایل برای سپرده گذاری اتفاق افتاد که این موضوع باعث افزایش حجم نقدینگی شد. این نقدینگی سرگردان به دنبال محلی برای سرمایه گذاری با ریسک کم و نقدشوندگی و اطمینان نسبی از ارزش آفرینی آتی بود، به نحوی که باعث افزایش خرید ارز به دلیل این شاخص ها شد. با افزایش حجم تقاضای خرید ارز چالش هایی در راستای تامین ارز به وجود آمد که موجب ایجاد صف مقابل صرافی ها و به طبع آن افزایش قیمت ارز شد.
دکتر محمدعلی سهمانی مدیرعامل بانک رفاه کارگران با تاکید بر موارد فوق در خصوص تحولات بازار پول در سال گذشته، مهمترین دستاوردها و توفیقات بازار پول و چالش های پیش روی این بخش در سال جدید  مطالبی را بیان کرده است که با هم می خوانیم:

* ارزيابي شما از تحولات بازار پول در سال 96 چيست و مهمترين دستاوردها و توفيقات بازار پول در سال گذشته چه مواردی است؟
یکی از دستاوردهای مهم بازار پول در سال 96 موضوع ساماندهی موسسات اعتباری غیرمجاز توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بود. همچنین به منظور تقویت توان بانک ها و موسسات اعتباری و کفایت سرمایه آنها موضوع ادغام 6 موسسه اعتباری و بانک شامل بانک ها و موسسات اعتباری انصار، کوثر، مهر اقتصاد، ثامن، حکمت و قوامین در اواخر سال 96 آغاز شد تا در سال 97 به نتیجه برسد.
ارتقاء کیفیت و شفافیت گزارشگری مالی بانک ها از طریق پیاده سازی استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی (IFRS) نیز یکی دیگر از اقدامات مهم بانک مرکزی در سال گذشته بود. همچنین ابلاغ دستورالعمل حداقل الزامات مدیریت ریسک نقدینگی موسسات اعتباری در آبان ماه سال 96 به منظور افزایش توانمندسازی بانک ها در برابر یکی از رایج ترین ریسک های موجود در بازارهای مالی هم  از دیگر اقدامات بانک مرکزی در سالی که گذشت بود.
در اواخر سال 96 بانک مرکزی به منظور ایجاد ثبات در بازار ارز و تسهیل در تامین ارز خارجی ضوابط اجرایی انتشار ابزارهای مالی شامل انتشار اوراق گواهی سپرده مبتنی بر ارز و طرح پیش فروش سکه بهار آزادی را به بانک ها و موسسات اعتباری ابلاغ کرد. بهبود روابط کارگزاری بانک ها و تقویت روابط بین المللی و توسعه روابط با بانک های خارجی را می توان از دستاوردهای مهم بخش بانکی در سال 96 بر شمرد و استقرار سامانه صیاد با هدف بهبود افزایش ضرایب امنیتی چک و افزایش اعتبار و کارآیی این ابزار مهم پرداخت نیز از اقدامات مهم دیگری بوده که در سال گذشته به اجرا درآمد. همچنین تداوم نرخ تورم تک رقمی در سال 96 را می توان یکی از دستاوردهای دولت در راستای کنترل و ایجاد ثبات در یکی از مهمترین متغییرهای اقتصادی دانست.
* از نظر جنابعالی مهمترين چالش هاي شبكه بانكي در سال جديد چه مواردی است؟
یکی از مهمترین چالش هایی که بانک ها در سال جدید با آن روبرو هستند؛ ضرورت ایجاد تحول در مدل کسب و کار بانکی و توسعه منابع درآمدی بانک هاست. در حقیقت ادامه روند فعلی فعالیت بانک ها نمی تواند پاسخگوی الزامات سودآوری آنها باشد. سالهاست که بانک های کشور عمدتا از طریق جذب سپرده و اعطای تسهیلات کسب درآمد کرده اند و با توجه به مشکلاتی نظیر عدم تعادل نرخ سود بانکی، انتظارات فرآیند از بانک ها در زمینه مالی در کنار انباشت حجم مطالبات معوق؛ تداوم این روند را غیر ممکن ساخته است. رشد فرآیند مطالبات غیرجاری نیز یکی دیگر از چالش های مهم شبکه بانکی در سال جدید است که بانک ها و بانک مرکزی باید برای آن راه حل مناسبی را اتخاذ کنند.
چالش دیگر نظام بانکی تمرکز بانکداری بین الملل به ضرورت ارتقاء سطح انطباق بانک های ایرانی با استانداردها و سنجه های متعارف صنعت بانکداری است تا زمینه تعاملات کاری تسهیل شود. یکی از چالش های اساسی دیگر بازار پول که به طور مستقیم و غیر مستقیم می تواند در شبکه بانکی و آینده آن تاثیر گذار باشد؛ می توان به بحث برجام اشاره کرد.
* جنابعالی براي عبور از چالش ها و دستيابي به عملكرد بهتر و توفيقات بيشتر در بازار پول چه پيشنهاداتي داريد؟
بازنگری در مدل کسب و کار بانک ها و تنوع بخشی به خدمات تامین مالی بانک ها؛ کلید اصلی عبور از این چالش است. در واقع بانک ها باید پاسخگوی نیازهای مالی مشتریان خود باشند و به فعالیت های غیرتخصصی و غیرمالی که موجب بروز ریسک در عملیات بانکی و اختلال در عملکرد بخش خصوصی می شود، نباید بپردازند. واقعیت این است که زمین بازی در صنعت بانکداری در حال تغییر است؛ لذا ضروری است بانک ها با درک جایگاه نوآوری مبتنی بر فناوری، زمینه عبور از چالش سودآوری و ارتقاء سطح خدمات بانکی را فراهم آورند. علاوه بر این موضوع شفاف سازی صورت های مالی و تعیین تکلیف مطالبات انباشته شده می تواند در هموارسازی عبور نظام بانکی از چال  های موجود راهگشا باشد.
* مهمترين برنامه ها و اهداف بانك رفاه کارگران براي سال 97 چيست؟
در راستای ایجاد یک مدل کسب و کار جدید، توسعه فعالیت های مالی از جمله توسعه معاملات بین المللی نیز از دیگر برنامه های بانک رفاه است؛ برای این منظور تامین الزامات حضور بین المللی بانک از جمله رعایت استانداردهای مالی و مقررات پولشویی مورد تمرکز و پیگیری بانک رفاه کارگران قرار دارد.
از سوی دیگر موضوع انطباق با چارچوب های متعارف بین المللی برای افزایش سطح همکاری های بانک های خارجی با بانک های ایرانی نیز از جمله برنامه های بانک در سال 97 خواهد بود. همچنین تقویت و توسعه فعالیت های بانک در زمینه خدمات بانکداری شرکتی و اختصاصی و نیز فعالیت بانک در زمینه بانکداری اجتماعی با هدف تنوع بخشی بیشتر به خدمات و درآمدهای کارمزدی مورد توجه بانک قرار دارد.
اجرای بانکداری جامع با اصلاح دیدگاه خدمات محور بودن به جای منابع محور بودن سرلوحه کار بانک قرار دارد. از دیگر اهداف اصلی بانک تحقق شعار سال مبنی بر حمایت از کالاهای ایرانی است؛ به نحوی که در سیاست های اعتباری و خرید لوازم و تجهیزات مورد نیاز این موضوع مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
* به نظر شما آيا نيازي به تغيير قوانين بانكي احساس مي شود؟
اصلاح قوانین و مقررات بانکی و حاکم بر بازار پول  در راستای مقررات زدایی، حذف مقررات دست و پا گیر و زائد و امکان ارائه خدمات متناسب و به روز با توجه به نیازهای جامعه از ضروریات اقتصاد کشور است.
تصویب قانون بانکداری بدون ربا و قوانین نظام بانکی در سال 1362 مربوط به زمانی بود که همه بانک ها دولتی بودند، اما امروز که علاوه بر بانک های دولتی، بانک های خصوصی هم وجود دارد و اصولا تقسیم بندی بانک ها به تخصصی و تجاری هم در عمل کم رنگ شده؛ لازم است که چارچوب های جدیدی تدوین شود. علاوه بر آن با پیشرفت تکنولوژی و استارتاپ ها و فین تک ها عملا بانکداری بدون بانک هم در حال رواج یافتن است و لازم است در راستای جلوگیری از هرگونه پیامدهای احتمالی و نظارت کامل بر بازار پول؛ مقررات خاصی تدوین شود.
قوانین و مقررات در عین حالی که باید کمکی برای حفظ تولید و اشتغال باشد، باید به بانک ها هم جهت تداوم وجود به عنوان یک شرکت یا صنعتی که سهامداران و سپرده گذاران فراوانی دارد، توجه ویژه داشته باشد. همچنین کسب و کار بانکی باید به گونه ای تعریف شود که هم در اقتصاد تحول ایجاد کند و هم بانک ها بتوانند بهتر از گذشته با تداوم و ارتقاء فعالیت های خود خدمت کنند. از سوی دیگر قوانین و عقود تعریف شده باید جوابگوی تمامی نیازهای جامعه باشد و از آن به شکل صوری استفاده نشود. این در حالی است که بعضی مواقع دیده می شود برای عقود مشارکتی هم نرخ بهره ثابت تعیین می شود؛ در حالی که این موضوع با ماهیت عقد مشارکت همخوانی ندارد.
* نظر شما در مورد نوسانات بازار ارز چیست و چه پیشنهادی برای ثبات نرخ ارز دارید؟
سال گذشته با عملیاتی شدن تصمیم کاهش نرخ سود سپرده های ریالی توسط بانک ها و همچنین مشکلات به وجود آمده برای برخی از سپرده گذاران موسسات مالی، کاهش تمایل برای سپرده گذاری اتفاق افتاد که این موضوع باعث افزایش حجم نقدینگی شد. این نقدینگی های سرگردان به دنبال محلی برای سرمایه گذاری با ریسک کم و نقدشوندگی و اطمینان نسبی از ارزش آفرینی آتی بود؛ به نحوی که باعث افزایش خرید ارز به دلیل این شاخص ها شد. با افزایش حجم تقاضای خرید ارز چالش هایی در راستای تامین ارز به وجود آمد که موجب ایجاد صف مقابل صرافی ها و به طبع آن افزایش قیمت ارز شد.
با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال 96 با افزایش تقاضای واقعی ارز برای مسافرت های نوروزی مواجه بودیم. از آنجایی که در حال حاضر امکان استفاده از کارت های بین المللی برای متقاضیان فراهم نیست؛ لذا تقاضای مسافران به صورت تقاضا برای اسکناس ارزی به وجود می آید که خود این عامل موجب افزایش قیمت ارز می شود. به همین دلیل بازار ارز وابستگی جدی به وجه نقد ارز خارجی دارد.
بخشی از مشکلات هم مربوط به التهاب آفرینی و فضاسازی و ایجاد جو روانی از خارج از کشور بوده که به موجب تقاضای خرید ارز به خاطر نگرانی از افزایش قیمت آتی به وجود آمد. در حالیکه تامین ارز برای واردات در حساب های خارج از کشور بانک مرکزی روال عادی خود را داشت و مسئولان بارها اعلام کردند که هیچ مشکلی در تامین ارز کشور وجود ندارد.
افزایش تقاضا برای ارز باعث شد تا قیمت گذاری در بازار توسط برخی دلالان و صرافی ها صورت گیرد؛ لذا دولت و بانک مرکزی با تصمیم گیری هایی که اغلب با رویکرد محدودکننده و تمرکزگرا به سمت سیستم بانکی داشت، نسبت به تعیین نرخ ثابت برای ارز و تبیین سیاست هایی در جهت کنترل مصرف ارز در نظام اقتصادی اقدام کرد که تا حد زیادی نوسانات بازار مهار شد.
به هر حال اتخاذ سیاست های شفاف و متناسب و تطبیق نرخ ارز با متغییرهای اقتصادی تعادل را در بازار به وجود خواهد آورد و در این صورت شاهد هیجانات کاذب در این بازار و سایر بازارها خواهیم بود.