کارشناسان معتقدند که صنعت پتروشیمی طی حدود دو دهه گذشته رشد و جهش قابل قبولی داشته است. به طوری که اکنون ظرفیت تولید آن به ۹۲ میلیون تن رسیده و از این میزان بیش از ۶۰ میلیون تن نیز ظرفیت فعال صنعت پتروشیمی ایران است. اما با این وجود متوسط ارزش محصولات پتروشیمی تولید ایران ۴۰۰ تا ۵۰۰ دلار در تن محاسبه می شود که بسیار کمتر از ارزش محصولات در جهان و حتی همسایگان است.
به گزارش بورس و بانک و به نقل از روابط عمومی پترول ؛ مدیرعامل سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی خلیج فارس (پترول) با انتقاد از این موضوع گفت: متوسط ارزش محصولات پتروشیمی تولید ایران در کشورهای مشابه ما مثل عربستان سعودی که چند سال است پارک های پتروشیمیایی و مجتمع های پتروشیمیایی متعدد می زند، تقریبا یک چیزی نزدیک به دو برابر ایران است، یعنی الان متوسط ارزش محصولات پتروشیمی عربستان حدود هزار دلار شده است.
رشید قانعی در حاشیه چهارمین نمایشگاه «حمایت از ساخت داخل در صنعت پتروشیمی» با اشاره به اینکه سود محصولات پتروشیمی ایران نصیب همسایگان می شود، اظهار کرد: گپی که میان ارزش محصولات پتروشیمی تولید ایران با جهان وجود دارد ناشی از این است که ما همواره توسعه صنعت پتروشیمی را روی بحث بالادستی برنامه ریزی کرده ایم و کشورهای دیگر زنجیره ارزش محصولات ایران را تکمیل و برای خود ثروت آفرینی کرده اند.
وی با اشاره به متوسط ارزش ۵۰۰ دلار در تن محصولات تولیدی ایران، گفت: علاوه بر ارزش آفرینی در کشورهای همجوار، در کشورهای پیشرفته ای مثل آلمان که در واقع در انتهای زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی هستند، سودها بسیار بالاتر می رود و ارزش محصولات تولیدی آنها تقریبا ۴ تا ۵ هزار دلار به ازای هر تن است.
وی بیان کرد: متاسفانه جهش پتروشیمی کشور متوازن نبوده است. در حال حاضر ۱۲ میلیون تن تولید متانول ما هست و امروز متانول سازان به یک معضلی برای کل کشور تبدیل شده اند؛ الان اگر گاز را به صورت خام صادر کنیم به صرفه تر است به نسبت اینکه متانول تولید کنیم.
قانعی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات صنعت پتروشیمی کشور واحدهای متانولی هستند، اظهار کرد: در انتهای جهش سوم صنعت پتروشیمی که در پایان ۱۴۰۴ همه طرح هایش به نتیجه خواهد رسید، این ظرفیت ۱۲ میلیون تنی تولید کنونی متانول با افزایش قریب به دو برابری به ۲۰ تا ۲۲ میلیون تن می رسد. این یک اتفاق خیلی بدی است.
مدیرعامل پترول ادامه داد: الان ما نزدیک به ۹ طرح متانولی داریم که زیر ۳۰ تا ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند. این ۹ طرح به ۵ میلیارد دلار حداقل سرمایه گذاری نیاز دارند. این ۵ میلیارد دلار سرمایه حیف است که باز بیاید و در واحدهای متانول که به اصطلاح ما پتروشیمی‌ها Gas Packaging است صرف شود. ما اکنون واحدهای فراوان متانول و اوره داریم که کمترین زنجیره ارزش را می شود در این واحدها پیاده سازی کرد. این اتفاق خیلی بدی است که در انتهای جهش سوم بدتر هم می شود.
راه حل ارزش آفرینی در صنعت پتروشیمی
قانعی با تاکید بر لزوم تکمیل زنجیره ارزش در ایران و ثروت آفرینی با این اقدام، اظهار کرد: ما گاز که ماده بسیار با ارزشی است را تبدیل به متانول می کنیم درحالی که می توانیم از گاز خیلی استفاده های بهترین کنیم؛ می توان واحدهای بهتری طراحی کرد که ارزش آفرینی بسیار بیشتری داشته باشند. امروز دنیا در واقع از تکنولوژی های GTP یا GTPP استفاده می کند و اینها اتفاقاتی است که متاسفانه در کشور ما نیفتاده است.
مدیرعامل پترول تصریح کرد: خیلی از صنایع پایین دستی ما در واقع مبتنی بر اتیلن توسعه پیدا کرده است؛ درحالی که خاویار صنعت پتروشیمی پروپیلن است و ما الان کسری پروپیلن در کشور داریم و یک چیزی نزدیک به ۵۰۰ هزار تن یا یک میلیون تن کسری پروپیلن در سال داریم؛ در حالی که می شد عمده زنجیره پتروشیمی را از آن شکل داد.
وی تاکید کرد: اگر تدبیر خوبی انجام نشود و دوستانی که در حوزه سیاست گذاری انرژی کار می کنند چه در واقع در وزارت نفت، چه در شورای عالی انرژی، سازمان برنامه و بودجه، شرکت ملی پتروشیمی و مجلس شورای اسلامی و مرکز پژوهشهای مجلس اگر تدبیر جدی نکنند من نگرانی این را دارم که تا ۳ یا ۴ سال آینده اتفاقات نامطلوبی که در صنعت متانول رخ داده در بقیه بخش های صنعت پتروشیمی کشور هم رخ دهد.
