بازار سرمایه طی سال های فعالیت خود دوران پر فراز و نشیبی را طی کرد. روند سریع بهبود شاخص‌ها، رشد ارزش معاملات، افزایش حجم دادوستد سهام، رشد پرشتاب قیمت‌ها، حضور پرتعداد روزانه سهامداران در تالار بورس، افزایش شمار خریداران و تحولات دیگر بیانگر رشد و توسعه بازار سرمایه ایران بود. رشد روزافزون بورس نشان از جایگاه مهم این نهاد در پیشبرد و توسعه اقتصاد ملی در سال‌های آتی داشت.
در واقع از سال ۱۳۱۵ که مقدمات تشکیل بورس انجام شد تا پس از جنگ جهانی کار خاصی در این بخش صورت نگرفت. تا اینکه مذاکرات مجدد برای تاسیس بورس در سال ۱۳۳۷ آغاز شد، اما تا سال ۱۳۴۵ که قانون بورس تصویب شد، این نهاد راه‌اندازی نشده بود تا اینکه به تدریج برنامه‌ریزی‌ها انجام و بورس کار خود را آغاز کرد. در نخستین روزهای فعالیت بورس اسناد خزانه درصد بیشتر معاملات را به خود اختصاص داد، اما به تدریج با حضور بخش خصوصی درصد بیشتر معاملات به سهام اختصاص یافت و اندک اندک تعداد شرکت‌ها، ارزش معاملات و کارگزاران افزایش یافت.
به گفته صاحبنظران بورسی،دوران پس از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، دوره کم ‌رونقی برای ۱۰ ساله دوم بورس محسوب می شود؛ به طوریکه در سال ۵۹ و ۶۰ معامله‌ای به جز باقیمانده اوراق قرضه انجام نشد.
با این حال اما فعالان اقتصادی به تلاش خود ادامه دادند. به طوریکه طی سال‌های دهه ۱۳۷۰ دولت سرمایه‌گذاری زیادی کرد تا مقدمات معاملات بزرگ دهه ۱۳۸۰در بورس سهام شکل گیرد. به این ترتیب کم کم بورس جای خود را بین بخشی از فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران باز کرد. سال‌های نخست دهه ۷۰ معاملات به صورت الکترونیکی درآمد، آمار معاملات فزونی گرفت و تعداد شرکت‌ها افزایش یافت. در اوایل دهه ۱۳۸۰بورس توانست به علت رونقی چشمگیر،توجه طیف وسیع تری را به خود جلب کند. قانون جدید در سال ۱۳۸۴ تصویب شد. سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۸۵بر اساس قانون جدید شکل گرفت و چهار بورس در کشور تشکیل شد؛ بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالای ایران، فرابورس و بورس انرژی.به این نحو پیکره عظیم بازار سرمایه به تدریج شکل گرفت. در ادامه این پیشرفت شرکت های مشاوران سرمایه‌گذاری، شرکت‌های تامین سرمایه، پردازش اطلاعات، کارگزاران، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و... در کنار ابزارهای مختلف و اوراق طراحی و راه‌اندازی شد.
در تیر ماه ۸۹ معاملات به صورت برخط درآمد و بورس مردمی‌تر از قبل شد. تحولات به گونه‌ای رقم خورد که بازار بدهی در کنار بورس به جایگاه خود دست یافت. اکنون تعداد نهادهای مالی به ۵۹۵ رسیده و ارزش معاملات ۹۲۰۰ برابر شده است.
به گفته مدیران ارشد بازار سرمایه، طی چند سال اخیر نسبت ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی به ۳۵ درصد در سال ۹۵ و پیش‌بینی ۳۷ درصد در سال ۹۶ رسید. همچنین از جمله اقداماتی که در این سال‌ها انجام شد، اصلاح نحوه توقف و بازگشایی نمادها و کمک به نقدشوندگی بازار، راه‌اندازی صندوق تثبیت بازار سرمایه و ساماندهی بازار بدهی بود.
با توجه به تاریخچه و روند توسعه بازار سرمایه؛ پتانسیل‌ها و ظرفیت هایاین بازار بسیار بالا است و توانایی زیادی برای تبدیل شدن به موتور محرک اصلی اقتصاد کشور و دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی و افق ۱۴۰۴ را دارد.
چشم‌انداز بازار سرمایه در سال‌های پیش‌رو بسیار روشن است و امید می رود با تداوم رونق شاخص های بورس و جذب سرمایه های بیشتر در این بخش، شاهد شکوفایی و رشد بیشتر این بازار باشیم و فاصله های موجود بین بازار سرمایه ما با بازارهای جهانی روز به روز کمتر شود.

نعمت ا... شهبازی/

صاحب امتیاز و مدیرمسئول