تامین زیرساخت‌ها و انرژی وظیفه حاکمیت است؛نه معدنکار

سوار بر آسانسورهای قفس‌مانند و با شور و شوقی وصف‌‌ناشدنی به عمق ۲۹۰متری زمین رفتیم. مهندس فرخی مسئول ایمنی شرکت که از ساعت‌ها قبل دایما در مورد نحوه رفتار ما نابلدان در مسیر معدن سخن‌ها گفته بود؛ هنوز هم داشت سفارشات لازم را می‌‌کرد که بالاخره رسیدیم به دل مادر زمین و تونل‌های سنگلاخی که با نور کلاهایمان شکل می‌گرفت.

همچون کودکان نوپا قدم بر می‌داشتیم؛ ترس این را داشتیم که از گروه جا نمانیم و در دل تاریکی معدن گم نشویم. محکم قدم بر می‌داشتیم و با احتیاط حرکت می‌کردیم؛ با چکمه‌هایی که برای پایمان بزرگ بود و دستانی که سرد بود، اما آنچه ما را به مسیر پیش رو رهنمون می‌کرد؛ شوق دیدار و لذت تماشای تونل معدن بود که تماما توسط مهندسان داخلی طراحی و آماده‌سازی شده بود. سکوت محض بود که ما با صدای همهمه‌هایمان شکسته بودیم. ۱۲۳متر از مسیر را با پله‌های سیمانی بعضا شکسته با شیبی تند قدم بر می‌داشتیم. اگرچه سرازیری بود، اما باید حواسمان جمع می‌بود که از گروه جا نمانیم و مسیر را اشتباه نرویم و یا از پله‌های کوچک و شکسته سیمانی فاصله نگیریم.

خلاصه مسیر را با هر دلهره و هیجانی که بود؛ سپری کردیم و در نهایت رسیدیم به «منگنز»؛ فلز مشکی و تیره‌ رنگ.

بزرگترین تولیدکننده منگنز ایران و خاورمیانه

شرکت معادن منگنز ایران در تاریخ ۱۳۴۲با نام شرکت سهامی معادن منگنز شاهرخ تأسیس و به ثبت رسید. پس از آن نام شرکت به معادن منگنز ایران تغییر یافت و مرکز اصلی شرکت از تهران به قم و سپس به اصفهان منتقل شد و در سال ۱۳۸۱ نیز در سازمان بورس و اوراق بهادار تهران پذیرفته شد.

این شرکت با برخورداری از بیش از ۱۲میلیون تن ذخیره قطعی و ۲میلیون تن ذخیره احتمالی؛ بزرگترین معدن سنگ منگنز در خاورمیانه محسوب می‌شود و به عنوان عمده‌‌ترین تأمین‌‌کننده سنگ منگنز مورد نیاز صنایع فولادسازی از جمله شرکت ذوب‌‌آهن اصفهان به شمار می‌رود و با حداقل تولید سالیانه یکصد هزار تن سنگ منگنز؛ رتبه بزرگترین تولیدکننده منگنز ایران و خاورمیانه را به خود اختصاص داده است. این شرکت در فاصله زمانی ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۹ در مقاطع مختلف موفق به کسب عنوان نمونه کشوری و استانی نیز شده است.

معدن منگنز «ونارچ» با شعار «صنعت ما، افتخار ما» بر اساس آخرین برآوردها و ارزیابی ذخایر با برخورداری از ۱۲میلیون تن ذخیره قطعی بزرگترین معدن سنگ منگنز در خاورمیانه به شمار می‌‌رود و با تولید حدود ۱۰۵.۱۰۰ تن سنگ منگنز دانه‌‌بندی در سال ۱۴۰۲ جایگاه بزرگترین تولیدکننده منگنز ایران و خاورمیانه را به خود اختصاص داده است. بیشتر سنگ منگنز موردنیاز شرکت سهامی ذوب‌آهن اصفهان که به طور مستقیم در آگلومراسیون و کوره‌بلند مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ توسط این شرکت تأمین می‌شود. از نظر تکنولوژی تولید نیز با عنایت به اینکه شرکت از ابزارهای مناسبی برای استخراج و دانه‌بندی محصول استفاده می‌کند؛ در بین معادن داخل کشور در جایگاه خوبی قرار دارد.

به همین بهانه و به همت روابط‌عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت خبرنگاران تخصصی حوزه معدن و صنایع‌معدنی در بازدید از این معدن و در گفتگو با مدیران و کارشناسان این مجموعه از نزدیک با فعالیت‌‌ها و اقدامات انجام شده در این معدن زیرزمینی آشنا شدند.

تخصص معدنکاران استخراج و بهره‌برداری از معادن است

محمدرضا راغبیان مدیرعامل معادن منگنز ایران در این نشست در پاسخ به سوال خبرنگار «اقتصاد ملت» مبنی بر چالش‌ها و ناترازی‌های موجود در حوزه تولید با بیان اینکه صنعت منگنز صنعت انرژی‌بری نیست، گفت: چالش انرژی امروز مشکل و چالش همه صنایع است؛ این در حالی است که تخصص ما معدنکاران استخراج و بهره‌‌برداری از معادن است، اما حاکمیت به ما می‌گوید که حتی گازوئیل و بنزین موردنیاز خود را نیز خودمان تامین کنیم. حال چگونه؛ یکی به ما بگوید.

وی با بیان اینکه قاعدتا بخش حاکمیت باید پای کار تولید باشد و زیرساخت‌های لازم را ایجاده کرده و در اختیار بخش تولید قرار دهد، خاطرنشان کرد: متاسفانه امروز حاکمیت از انجام وظایف و تعهدات خود شانه خالی می‌کند و تامین تمامی زیرساخت‌ها و انرژی را بر عهده خود تولیدکنندگان قرار داده است.

راغبیان در ادامه تاکید کرد: امروز دولت به جای تامین بنزین و گازوئیل از شرکت معدن منگنز می‌خواهد که بنزین موردنیاز خود را تولید و تامین کند، اما سوال این است که نمی‌دانیم یک شرکت معدنی چگونه باید اقدام به تولید بنزین و گازوئیل کند؟

صنعت منگنز انرژی‌بر نیست

مدیرعامل معادن منگنز ایران با بیان اینکه صنعت منگنز صنعت انرژی‌‌بری نیست، گفت: به همین دلیل در حوزه انرژی چالش زیادی نداریم. در مصرف آب کم‌مصرف هستیم و مصرف گاز هم فقط در بحث گرمایش مورد استفاده این مجموعه قرار می‌گیرد؛ بنابراین نرخ انرژی در سهم بهای تمام شده شرکت رقم چندانی نیست.

وی در ادامه به چالش موجود در حوزه حمل‌ونقل اشاره کرد و گفت: موضوع «ریل» به عنوان یک رکن اساسی و مهم است که متاسفانه تاکنون به خوبی به آن پرداخته نشده است.  در خصوص نرخ حمل‌ونقل ریلی امروز با مشکلات متعددی مواجه هستیم؛ چراکه هزینه حمل‌ونقل ریلی بسیار بیشتر از حمل‌ونقل جاده‌ای است.

محیط زیست امروز دغدغه کل جهان است

راغبیان در ادامه به سوال دیگر خبرنگار «اقتصاد ملت» در خصوص موضوع محیط زیست با تاکید بر اینکه محیط زیست امروز دغدغه کل جهان است، گفت: بشر امروز با توجه به نیازهایش به محیط زیست و کره‌زمین کم‌لطفی کرده است. این در حالی است که در حوزه محیط زیست فرو نشست زمین مشکلات عدیده‌ای را برای مردم ایجاد کرده است که البته در سند برنامه توسعه هفتم به خوبی به آن پرداخته شده است.

وی در ادامه در خصوص اقدامات انجام شده شرکت معادن منگنز ایران در حوزه محیط زیست گفت: در حوزه محیط زیست در این مجموعه سه اقدام را به طور همزمان دنبال می‌کنیم. حفظ فضای سبز موجود، توسعه فضای سبز و احداث آبیاری به صورت قطره‌ای از اهم این اقدامات است. همچنین کمربند جاده‌ای کوچکی را در اطراف مجموعه احداث کرده‌ایم تا به حفظ محیط زیست کمک بسزایی  کرده باشیم. وی در ادامه ارتباط این مجموعه را با سازمان محیط زیست خوب و مثبت ارزیابی کرد و گفت: این مجموعه کمترین آثار مخرب را بر محیط زیست داشته است.

تولید ۱۱۴هزار تن منگنز در سال گذشته

مدیرعامل معادن منگنز ایران همچنین با بیان اینکه معدن منگنز ونارچ قم با قدمت بیش از ۶۰سال توانست در سال گذشته ۱۱۴هزار تن منگنز تولید و به صنایع‌ داخلی و فلزی تحویل دهد، خاطرنشان کرد: این معدن ۳۰ تا ۳۵درصد از نیاز صنایع داخلی به منگنز را تامین می‌کند. در همین راستا  تاکنون ۱۲میلیون تن منگنز در این معدن اکتشاف شده است؛ به گونه‌ای که در سالجاری تاکنون نیز تا ۱۲۵هزار تن منگنز از معدن ونارچ قم استحصال شده است و ماهیانه ۷هزار تن استخراج منگنز از این معدن صورت می‌گیرد.

راغبیان منگنز را جزو ۱۳عنصر استراتژیک کشور معرفی کرد و گفت: در حال حاضر ۶۰درصد ذخایر منگنز در جهان در قاره آفریقا قرار دارد. بیشترین ذخیره این فلز در خاورمیانه نیز در اختیار شرکت معادن منگنز ایران است.

مدیرعامل شرکت معادن منگنز ایران با بیان اینکه تاکنون ۱۲میلیون تن منگنز با عیار حدودا ۲۲ در این معدن اکتشاف شده است، خاطرنشان کرد: با همین میزان برداشت تا ۵۰سال آینده معدن ونارچ قابل‌برداشت و استحصال خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه منگنز باعث استحکام فولاد می‌شود و تا ۸دهم درصد از فولاد تولیدی کشور دارای منگنز است، افزود: همین موضوع موجب افزایش استحکام قطعات فولادی و حذف اکسیژن و گوگرد از آن می‌شود.

چالش‌های موجود در بخش تولید

راغبیان با بیان اینکه اقتصاد کشور دچار بحران است و نمی‌توان انتظاری از بورس داشت، تاکید کرد: در حال حاضر قیمت‌‌های دستوری، تغییرات مکرر نرخ سود بانکی، نرخ ارز، نرخ خوراک، افزایش حقوق دولتی معادن، مالیات و … از جمله موضوعاتی است که به بازار سرمایه آسیب‌های زیادی زده است؛ این در حالی است که تا زمانی که بورس را به عنوان یک محرک در تولید و اقتصاد کشور می‌دانیم؛ باید نگاه خاص به شرکت‌های تولید‌کننده داشت.

راغبیان از اشتغال مستقیم ۳۵۰نفر در معدن ونارچ خبر داد و گفت: در حال حاظر تا عمق ۳۴۰متری زمین منگنز در حال برداشت است، اما تا عمق ۶۵۰متری منگنز کشف شده و تا ۳۰سال آینده به این عمق خواهیم رسید.

وی گفت: نزدیک به ۹۰درصد تولید شرکت از معادن زیرزمینی است و در آینده این نسبت بیشتر نیز خواهد شد.همچنین در حال حاضر برای ۷سال آینده برنامه‌‌ریزی در زمینه توسعه‌ در ماشین‌آلات انجام گرفته است. هر چند شرایط تحریم‌ها دست شرکت را در بسیاری از بخش‌ها بسته است، اما اگر نگاه حاکمیت تفییر کند؛ می‌توان افق روشنی را برای شرکت متصور بود.

شناسایی ۲۰۷معدن در قم

محمد جواد آخوندی رئیس اداره معادن صمت استان قم نیز در ادامه نشست گفت: ۲۰۷معدن در قم شناسایی شده است که از این تعداد ۱۰۲معدن در حال حاضر فعال هستند. بهترین معادن در حوزه فلزی قرار دارند. در حوزه استان حدود ۱۴۰۰نفر در معادن مشغول هستند و حدود ۹میلیون تن در سال استخراج در قم داریم ه مچنین ۹۳۰میلیون تن ذخایر ثبت شده قطعی استان است.

وی افزود: حقوق دولتی از سالجاری حدود ۸۰ تا ۱۰۰میلیارد تومان است که ۴۰میلیارد تومان آن از معدن منگنز است. بیش از ۸۰درصد حقوق دولتی در سطح کشور از طریق معادن فلزی است. بیشتر صنایع‌معدنی استان در حوزه شن و ماسه و سنگ دانه‌بندی است، اما طی سال‌های گذشته با تلاش‌های انجام گرفته صنایع‌معدنی به سمت صنایع فلزی حرکت کرده‌اند.

مهندس مهدی فرخی مدیر ایمنی شرکت معادن منگنز ایران نیز در پایان این نشست در خصوص اهم اقدامات انجام شده در حوزه ایمنی در این معدن زیرزمینی مطالبی را مطرح کرد و خواستار توجه و حمایت بیشتر دولت در حوزه HSE شد.

گزارشگر: معصومه صالحی